Linagip ti naduma-duma nga organisasyon dagiti mangmangged-talon, agtutubo, ken taong-simbaan ti maika-20 anibersaryo ti masaker iti Hacienda Luisita idi Nobiembre 16. Naisangsangayan iti pananglagip ti pannangted ti pammadayaw kadagiti martir ti welga ken dagiti pinatay a simmuporta ti laban dagiti mannalon kas ken ni Bishop Alberto Ramento ken Fr. William Tadena ti Iglesia Filipina Independiente (IFI), Marcelino Beltran , Abel Ladera ken dadduma pay.
“Nasakit pay laeng ti rikna iti pananglagip ti masaker uray 20 tawenen ti napalabas,” inyebkas ti maysa a miembro ti Alyansa ng Magbubukid sa Hacienda Luisita (AMBALA).
“Iti 20 tawen, dimmanon iti 20 ti nangibuis ti biag na ti panangilaban para iti daga, saan mi daytoy a sayangen, ngem ketdi, ti insibug da nga dara, ita ket mangpatpataud ti baro a henerasyon ti agtultuloy ken mangsigsigurado ti balligi tayo iti panaglaban,” kari ti maysa nga lider ti AMBALA. Pito kadagiti nagmartir ket natay iti aldaw mismo ti masaker ken 13 iti simmaruno a tawen ti panaglaban.
Idi pay 2012 nagbalin a pinal ti desisyon ti Korte Suprema nga iwaras ti agarup 5,000 ektarya ti 6,453 ektarya a kabuklan ti asyenda.
Iti sanguanan daytoy, awan ressat ti panagmaniobra ti pamilya ti apo’t daga Cojuangco-Aquino, inusar ti korte, linteg, posision da iti gobyerno, ken ti militar ken pulis ken dadduma pay a nauyong nga ahensya ti estado tapno lappedan ti pannakaiwaras ti daga.
Kakumplot dagiti agsasaruno nga rehimen, impauneg ti pamilya iti naduma-duma nga iskema ti kumbersyon ti daga ken pinastrek ti baro nga manangagum kas kadagiti Florendo ken Aboitiz.
Kaudian kadagiti maniobra daytoy ti panangkansela ti rehimeng Marcos Jr ti Notice of Coverage nga inruar ti Department of Agrarian Reform idi 2014 nga simmaklaw ti 318 ektarya nga inagaw ti Tarlac Development Corporation dagiti Cojuangco. Paset ti daga ti ag-agawen ti pamilya Ayala nga 588 ektarya nga plano daytoy nga ikumbert ti komersyal nga espasyo. Idi 2019, rinugian daytoy nga idemolis dagiti balbalay ti mannalon ti Barangay Central iti Asyenda. Adda iti 987 pamilya nga agngangabit a mapatalaw gapu ti proyekto.
Panangsubli kadagiti balligi, agtultuloy ti panaglaban
Awan sardeng a panagranggas maibusor kadagiti mannalon. Uray iti pananglagip idi Nobiembre 16 ket ginandat ti militar, pulis, lokal a gobyerno ken NTF-Elcac nga lappedan. Basar ti AMBALA, Hulyo da pay nga impakada ken pinareserba ti covered court nga pangirussutan koma ti panaggu-ummong, ngem bigla nga nangirusuat ti medical mission ti 3rd Mechanized IB kakuyog ti insarwa nga traydor nga lider ti AMBALA ken ahente ti NTF-Elcac nga ni Florida Sibayan.
“Daytoy ni Sibayan ket pagdisdiskitaan na dagiti myembro ti AMBALA ken kadagiti kadawyan a mangmangged-talon. Agpammarang nga agited ti rasion, pagpirmaen ken ipresenta kas surenderi ti NPA. Para iti ania? Para iti gungguna. Kasta karabaw ti kinatao dayta a traydor, kuna ti maysa a lider ti AMBALA.
Kalpasan ti aktibidad, inreport dagiti residente nga nagsursur iti balbalay dagiti soldado ti 3rd MIB, kaduada ni Sibayan tapno butbutngen dagiti limmaok iti pananglagip. Maysa kadagiti pinuntirya nga agtutubo ni RV Bautista, myembro ti Samahan ng mga Kabataang Demokratiko ng Hacienda Luisita (SAKDAL), nga ibagbaga da a nabideo ti militar nga limmaok iti aktibidad. Sakbay daytoy, maysa a mannalon manipud iti Asturias, Hacienda Luisita ti nagsalsaludsudan dagiti militar no siasino dagiti dimmar-ay iti pananglagip.
Iti bangir daytoy, nairut ti taktakderan dagiti mannalon nga pangiggeman dagiti nagbalin a balligi iti napalabas nga itultuloy ti laban.
“Uray ania a panangliplipit pay nga aramidenda, inggana a tumataud ti basaran dagiti mannalon a lumaban, agtultuloy kami ken dagiti agtutubo nga pangiggeman ti laban,” inlanad ti maysa a lider ti AMBALA.
Iti agdama, agtultuloy dagiti panagsukay dagiti mannalon iti naduma-duma nga paset ti asyenda tapno ilaban dagiti karbenganda iti daga.
