Indatag ti 74 indibidwal ken mangibagi kadagiti organisasyon ti maysa nga impeachment complaint wenno pormal a reklamo tapno ikkaten iti pwesto ni Vice President Sara Duterte idi Disyembre 4. Ti reklamo ket inyendorso dagiti kongresista ti bloke a Makabayan a da Rep. France Castro, Rep. Arlene Brosas ken Rep. Raoul Manuel.
Ti reklamo ket nakabasar iti “betrayal of public trust” wenno pananggulib iti talek ti publiko a nakabatay iti tallo nga usapin: 1) ti panagabuso, kammali a panagaramat ken panangwaldas iti ₱612.5 milyon a confidential funds; 2) sistematiko a panangkalub iti krimen babaen kadagti pinarbo nga ulat, resibo ken dokumento a naisumite iti Commission on Audit (COA) ken 3) ingagara a pananglapped iti imbestigasyon ken panangbusisi ti Kongreso.
Kaadwan kadagiti detalye iti daytoy a panaggulib ket rimwar kadagiti panagdengngeg nga inyaramid ti Committe on Good Governance and Accountability ti Kongreso a nangbusisi iti panaggastos ni Sara Duterte iti pondo ti Office of the Vice Presidente (OVP) ken Department of Education (DepEd). Nagbalin a sentro ti panagdengngeg ti naanomalya a panagaramat ti confidential and intelligence funds (CIF) ti dua nga upisina.
Iti pito a panagdengngeg nga inyaramid ti komite manipud Setyembre agingga Nobyembre, inpamatmat ni Duterte ken dagiti upisyal na ti panagpatpatangken iti imbestigasyon tapno libasan ti sungsungbatan da. Mano a daras a nagkedked ni Duterte ken dagiti upisyal na iti paawag ti Kongreso. Iti maysa a pangdengngeg, nagkedked pay nga agsapata ni Duterte ken kunana a “pamulpulitika” laeng ti panagbusisi iti panagaramat na ti pangpubliko a pondo. Imbes a sungbatan dagiti saludsod ti kongresista, paulit-ulit na a kinwestyon ti panggep ti Kongreso. Paulit-ulit met a nagulbod dagiti upisyal na tapno kaluban dagiti anomalya ti amo da.
Kadagiti panagdengngeg, napaneknekan a ginastos ni Duterte ti ₱125 milyon a confidential funds iti uneg ti 11 aldaw iti saan a nalawag a pamuspusan. Mayorya ditoy (₱73 milyon) ket inpasubli ti COA gapu iti kammali a panagaramat, kas ti panaggastos iti taraon, medikal ken nakadakdakkel nga abang kadagiti “safe house.” Nabuko met ti panagdawat ni Duterte kadagiti surat-sertipikasyon tapno kaluban ti tinakaw na a ₱150 milyon a pinarwar na a ginastos para kadagiti Youth Leadership Seminar (YLS) ti Armed Forces of the Philippines.
Dua a daras a ginandat ti chief-of-staff na a ni Zuleika Lopez a lapdan ti COA nga ited dagiti dokumento kanaig iti confidential funds iti Kongreso. Gapu iti panangtubeng na iti bileg ti kongreso, napatawan ni Lopez iti agingga 10 nga aldaw a detensyon. Nangparnuay ti gulo ni Duterte idi linapdan na ti panangiyakar ken Lopez iti pagbaludan ti babbai iti Mandaluyong. Nagresulta daytoy iti panagpipinwersa dagiti gwardiya a militar ni Duterte ken dagiti upisyal iti seguridad ti Kongreso ken pulis. Kinasuan ti PNP dagiti gwardya ni Duterte ti direct assault (direkta a panag-atake), panaglabsing iti awtoridad ken grave coercion (nakaro a panagpwersa). Nagresulta met daytoy iti panagikkat ken panagsukat ti AFP kadagiti gwardya na a militar.
Iti taray dagiti panagdengngeg, rimwar dagiti nakaad-adu nga iregularidad iti dokumentasyon ken proseso, kas ti rinibo a resibo nga awanan pirma, pinarbo a nagnagan kas ti “Mary Grace Piattos” ken adu pay. Maysa pay a saan a nakapapati ket ti panagnotaryo ti maymaysa nga abugado iti gistay amin a dokumento ti OVP ken DepEd. Rimwar met ti gandat a panangpasuksok ni Duterte kadagiti upisyal iti DepEd tapno pasuroten isuda kadagiti proseso nga inkeddeng na iti panaggatang kadagiti kompyuter ken libro ti departamento. Pinansin met dagiti kongresista ti panagbussog ti pondo a gasgastusen ti OVP, nangruna kadagiti “sattelite office” daytoy.
Segun iti Makabayan, saan a simple a teknikal a panaglabsing iti proseso ti panaggastos nu di ket sistematiko a panagwaldas ken panagtakaw iti kaban ti umili ti inaramid ni Duterte. Kunada a rumbeng a padisien isuna iti pwesto ken ilayon nga idiskwalipika iti panangiggem iti anyaman a pwesto iti gubyerno.
Panawagan ti grupo a napaspas a sungbatan ti Kongreso ti naidatag a reklamo ken naanep a subaybayan ti umili ti proseso. Kagiddan ti panawagan para iti panagpasungbat ken Duterte ti panawagan nga isardeng ti amin a confidential funds a nagbalin a pagbagasan laeng dagiti adda iti poder.
