Nakahuman sa kursong BA Communications si Pangolin, 22, sa usa ka pribadong unibersidad sa Southern Tagalog niadtong Hulyo. Upat ka tuig siyang naningkamot aron makab-ot ang iyang pangandoy nga mahimong photojournalist. Lima ka bulan human siya nagmartsa aron dawaton ang iyang diploma, wala pa gihapon siyay trabaho. Aron makasugakod sa iyang mga galastuhon, nagadawat siya og mga “commission” ug nagatrabaho duha ka beses kada semana isip “chat assistant” sa website sa usa ka kumpanya. Siya ang nagabayad sa internet, laptop, ug kuryente.
Nagadawat lamang siya og ₱300-₱600 kada commission ug hangtud ₱2,000 isip chat assistant, depende sa mga produkto nga iyang nabaligya. Walay regularidad ang trabaho, mga benepisyo o unsamang seguridad sa iyang gisudlan nga work-from-home.
Ang kahimtang ni Pangolin kasagaran sa kabatan-onang mamumuo. Niadtong Hulyo, anaa sa 1.02 milyon o 43% sa kinatibuk-ang gidaghanon sa mga walay trabaho mga batan-on, edad 15-24, matud sa datos nga giduktor sa reaksyunaryong estado. Sa maong bulan, gireport sa Philippine Statistics Authority nga 14.8% ang tantos sa disempleyo sa kabatan-onan, kumpara sa 4.7% nga nasudnong abereyds. Samtang, 12.1% ang tantos sa kabatan-onang kulang sa trabaho sa susamang panahon.
Deka-dekada nang mas taas ang tantos sa disempleyo sa kabatan-onan kumpara sa nasudnong abereyds. Kini tungod kay walay mga industriya nga makahatag og igong trabaho alang kanila. Ang mga bag-ong trabaho nga namugna sa Pilipinas, kung naa man, kasagaran ubos ang kalidad ug temporaryo. Kada tuig, nagadugang ang ilang gidaghanon sa higanteng hukbo sa mga walay trabaho.
Nagpabiling taas ang tantos sa disempleyo sa kabatan-onan bisan og nagkagamay ang ihap sa kabatan-onang ginalakip sa pwersa sa kusog-pamuo. Sa miaging 15 ka tuig (gikan 2009), mihagba ngadto sa 34.4% (gikan 45.6%) sa mga Pilipino nga edad 15-24 ang ginalakip sa pwersa sa pamuo sa nasud. Kasagarang ginaingon nga dili lakip sa pwersa sa pamuo ang mga estudyante o nagabansay. Apan nagpakita ang datos nga kapin 3 milyon sa mga dili apil sa pwersa sa pamuo anaa sa kategoryang NEET (not in education, employment or training) o wala naga-eskwela, nagatrabaho o nagabansay. Niadtong 2022, halos upat ka milyong kabatan-onan ang nalangkub sa maong kategorya. Daghan kanila gikan sa labing pobreng pamilya, diin 25% sa kabatan-onan ang wala nag-eskwela ug walay masudlang trabaho. Niadtong 2018, usa sa matag duha ka kabatan-onang babaye nga nakahuman og high school nalangkub sa NEET. Bulnerable kini nga mga kabatan-onan nga mahulog sa dugayng disempleyo ug grabeng kapobrehon.
Samtang, kadaghanan sa kabatan-onang adunay trabaho anaa sa ginatawag nga elementary occupations (40%) o mga trabahong sayon ug de-rutina nga nagkinahanglan og pisikal nga pamuo ug minimal nga pagbansay. Kini taliwala sa giingong mitaas ang lebel sa edukasyon sa daghang kabatan-onan tungod sa implementasyon sa K-12.
Usa dinhi si Ian, 22 anyos ug taga-Sorsogon, nga nakahuman og K-12 niadtong 2020. Kwalipikado siya para sa National Certificate Level 1 sa Automotive Servicing gikan sa TESDA. Apan upat ka tuig sukad siya nakahuman, nagpabiling pangandoy lang ang iyang gusto nga mahimong mekaniko sa usa ka kasa (dakung talyer). Tungod kay walay oportunidad, nagtrabaho siya sa usa ka pabrika nga adunay ₱520 nga inadlawan. Kontraktwal siya ug walay seguridad ug mga benepisyo.
“Para sa pagkaon lang sa tulo ka beses kada adlaw (₱150) ug balikan nga pamiliti (₱50) ang akong suhol,” matud niya. “Kung ikibhang pa ang abang sa balay ug bayad sa tubig, halos wala na koy mapadala sa pamilya.” Kung nahimo siyang mekaniko sumala sa iyang natapos, mahimo unta siyang mokita og hangtud ₱1,000/adlaw.
Kawad-on usab og oportunidad sa trabaho ang problema ni Shein, nakahuman og arkitektura niadtong Oktubre gikan sa usa ka pangpublikong unibersidad sa Metro Manila. Aron makapanginabuhi, nag-organisa siya og mga panagtapok kung asa iyang ginabaligya ang mga obrang sticker ug imahe.
Sumala sa kursong iyang nahuman, kwalipikado na siya nga mahimong junior architect o architectural apprentice nga adunay entry-level nga sweldong ₱20,000-₱22,000 kada bulan. Niini nga kantidad, sa iyang banabanan kaya na niyang mag-inusara ug masuportahan ang iyang kaugalingon. “Wala man koy gisuportahang pamilya pero gusto usab nako nga makahatag og alawans sa akong igsoon nga nag-eskwela pa,” matud niya.
