Nakighiusa ang National Democratic Front (NDF)-Palawan sa pagdepensa sa yutang kabilin sa mga nasudnong minoryang Molbog ug Palaw’an sa Barangay Bugsuk, Balabac, Palawan nga giilog sa San Miguel Corporation (SMC) ni Ramon Ang. Giabog ang mga lumad sa ilang yuta alang sa pagtukod sa negosyong ekoturismo sa SMC.
Pag-ilog og yuta alang sa ekoturismo
Giilog sa SMC ang yuta aron hatagag dalan ang pagtukod sa Bugsuk Island Resort, usa ka proyektong ekoturismo nga naglangkub sa kapin sa 5,500 ka ektarya. Nakigkunsabo ang SMC sa lokal nga mga ahensya ug upisyal aron iduso ang dakung proyekto niini sa kadaot sa mga lumad.
Gitangtang sa Department of Agrarian Reform sa langkub sa programa sa repormang agraryo ang 10,821 ka ektaryang yuta sa Barangay Bugsuk ug Pandanan aron hatagag dalan ang konstruksyon sa resort. Gipahibalo lamang ang maong desisyon sa mga residente uban sa pagdemolis sa ilang komunidad niadtong Hunyo 27.
Nagpagula og resolusyon ang Sangguniang Bayan sa Balabac aron suportahan ang proyekto. Sunod niini, nagpagawas ang Department of Environment and Natural Resources og Environmental Compliance Certificate (ECC) nga nagtugot sa pagtukod sa resort.
Alang sa mga residente sa Bugsuk, usa ka urum nga subling nahitabo ang hulga ilalum rehimen sa anak sa diktador. Una na silang gipapahawa sa rehimeng Marcos Sr gikan sa Bugsuk niadtong 1974, 50 ka tuig na ang milabay, aron ihatag sa kroni niini nga si Eduardo Conjuangco Jr ang yuta aron paboran ang negosyo niining hybrid nga lubi. Si Cojuangco ang kanhi tag-iya sa SMC.
Ang kaso sa Barangay Bugsuk pamatuod sa kapakyasan sa Comprehensive Agrarian Reform Program Extension with Reforms (CARPER) sa reaksyunaryong gubyerno. Wala gani nakatabang sa pagdepensa ug pag-ila sa ilang yutang kabilin ang Indigenous Peoples’ Rights Act ug ang Certificate of Ancestral Domain Title nagpailalum dinhi.
“Kinahanglang padayon nga panalipdan sa katawhan sa Bugsuk ang ilang katungod sa yutang kabilin, panginabuhi ug puluy-anan sa lain-laing pamaagi,” pamahayag sa NDF-Palawan.
Uban pang pagpalayas sa Balabac
Gawas sa kaso sa Barangay Bugsuk, nag-atubang usab sa pagpalayas ug pagpang-abuso ang mga nasudnong minorya sa lungsod sa Balabac sa Palawan tungod sa pagtukod sa mga base ug pasilidad militar sa US sa prubinsya. Desperado ang imperyalismong US nga papahawaon ang mga residente sa Balabac aron gawasnon niining magamit ang isla isip estratehikong base ug pasilidad militar niini sa giandam nga gubat batok sa China.
Usa ang isla sa Balabac sa siyam ka “gikasabutang lokasyon” ubos sa EDCA. Ang maong isla ang pinakadaku sa mga isla nga nalakip sa lungsod sa Balabac. Nahimutang kini sa habagatang sidlakan sa isla sa Bugsuk.
Sa kasamtangan, hapit nang mahuman ang konstruksyon sa Balabac Military Runway ug usa ka command and control center. Ginapaspasan usab ang pagpalapad ug pagpalalum sa pantalan sa pikas bahin sa Balabac Island aron himuong istasyon sa dagkung barkong iggugubat sa US. Ang ginatukod nga base sa Balabac mao ang pinakaduul sa giilugang Mischief Reef, kung asa nagtukod ang China og artipisyal nga isla nga adunay mga pasilidad ug instalasyong militar.
Sumala sa NDF-Palawan, makatarunganon lamang nga depensahan sa mga lumad ang ilang yutang kabilin sa lain-laing natad sa pakigbisog, gikan sa ligal, dili ligal, armado ug dili armado aron pugngan ang pag-ilog sa mga burgesya-kumprador ug interbensyon sa imperyalismong US dinhi.
