Nagadako nga peligro sang gyera kag pasismo ang dala ni Trump

Ang Bayan
November 21, 2024

Sa liwat nga pagpungko ni Donald Trump sa imperyalista nga trono bilang ika-47 nga presidente sang United States dala niya ang peligro sang mas dalagkuan nga gyera sa lain-lain nga bahin sang kalibutan, kaupod sang mas nga pagbulusok sang pangabuhian sang pumuluyong Amerikano kag sang nagabaskog nga pagbalhin sa pasismo sang reaksyonaryong estado sang US.

Sang una nga magpungko sa gahum sadtong 2016-2020, nangin bantog si Trump sa iya mga patakaran kag mga tikang nga ultra-Tuo, rasista, pasista, kontra-demokratiko, kontra-imigrasyon, kontra-kababaehan, kon- tra-LGBT kag ultra-nasyunalista. Nakabalik siya sa gahum sang nagligad nga eleksyon, pagkatapos sang apat ka tuig sa idalum sang partidong Democrat nga labi nga nagpigos sa pumuluyong Amerikano sa nagapadayon nga krisis sa ekonomiya kag nagadako nga nagadako nga kalayo sang mga gyera nga ginasulsolan sang US.

Pareho sang nakaligad, ginsakyan ni Trump ang mga reklamo sang kinaandan nga pumuluyo sa nagasaka nga presyo, manubo nga sweldo kag kasakon sa ganansya sang dalagko nga korporasyon. Apang sa katapusan, ginsindihan ang kaakig sa “kriminal” nga imigrasyon kag mga minorya nga “nagaagaw sa trabaho,” nagaguba sa “kaugalian nga Amerikano,” lakip na batuk sa mga palaboy, mga naga-droga, kag mga nagaprotesta. Ginaduso sang mga upisyal kag alyado ni Trump ang Project 2025, isa ka masangkad nga tuman ka reaksyonaryo nga programa nga magapatuman sang lapnagon nga deportasyon, pagbungkag sa Department of Education kag lain-lain nga ahensya sang gobyerno, pagkakas sang buwis sa mga korporasyon, pagdingot sang kinamatarung sang kababaenhan sa aborsyon kag iban pa.

Ginalabugay ni Trump ang ugat sang krisis sang sistemang kapitalista sa US agud tabunan ang kamatuoran nga ginatiglawasn niya ang interes sang mga monopolyo kapitalista nga nagahabok sa mga insentibo, pagkakas sang buwis kag paghatag sang subsidyo halin sa bulsa sang pumuluyong Amerikano. Sa una nga termino ni Trump, naghugakom sang superganansya ang dalagko nga korporasyon Amerikano sa pinansya, komersyo, lana, paghimo sang salakyan, mga armas, bulong, mga kagamitan elektroniko kag iban pa.

Mapaniplang ang pag-asta ni Trump nga “abyan sang Russia” kag paghambal nga “tapuson sa isa ka adlaw” ang gyera sa Ukraine, bisan nga ang kamatuoran siya mismo ang nagtulod nga padakuon ang ayuda militar sadto para sa Ukraine, agud ituon ang mga misayl kag iban pa nga armas sang US sa Russia. Sa idalum ni Trump ginpatuman niya ang mga patakaran nga pagpang-ipit sa ekonomiya kontra Russia. Siya man ang sadto nag-gisi sang kasugtanan sang US kag Russia para sa paglimita sang kadamuon kag kabaskugon sang mga armas nukleyar, agud hatagan sang kahilwayan ang US nga liwat ibwelo ang produksyon sang mga ini.

Tinikal ang mga pahayag ni Trump nga luyag niya nga “tapuson na ang kalakasan” sa Gaza kag Lebanon, bisan ang kamatuoran lubos niya nga ginasuportahan ang Zionistang Israel kag armado nga pagpuntirya sa Iran. Sadtong 2018, ginmanduan niya kag personal nga gin-inagurahan ang pagbalhin sang embahada sang US sa Jerusalem, syudad nga ginagiit sang mga Palestino nga kapitolyo sang ila pungsod. Ang plano nga kuhaon ni Trump nga tiglikom sa relasyon pangluwas ang kilala nga panatiko nga Zionista kag kontra sa Iran.

Sa pagbalik sa poder ni Trump, ginasigahum ang mas nga pagbaskog sang banggaan sang US sa China. Pangako ni Trump nga ipasaka sa tatlo ka beses pa ang mga taripa sa mga gina-import nga produktong Chinese (Nga nagdako sang sobra duha sa beses halin 2020) kag lubos nga pag-untat sang pag-import sang mga produkto sang China sa pag-abot sang 2028. “Mabaskog nga pagtimalos” ang peligro ni Trump sa mga pungsod nga “naga-bentaha” sa baligyaanay sa US. Hayagan nga peligro ini sa China, kag nagapasaka sang posibilidad sang direkta nga armado nga komprontasyon sa China sa palaabuton. Madumduman nga sa idalum ni Trump una nga gintukod ang Operation Pacific Eagle-Phiippines nga nagatuyo sa pagpabaskog sang presensya sang mga tropang Amerikano sa Pilipinas, kaupod sa patakaran nga “pagliso sa Asia” sang US.

Ang mga deklarasyon ni Trump nga segurohon niya ang pwersang militar sang US ang “pinakamabaskog kag pinaka-makamamatay” santo sa duso sang US nga sulsolan, paypayan ukon direkta nga magpasilabot sa mga gyera sa lain-lain nga bahin sang kalibutan. Desperado ang US nga mas nga palaparon ang sakop sang imperyo sini, nga amat-amat nga nagaka-agnas sa tunga sang indi masolbar nga krisis sang pangkalibutanon nga sistemang kapitalista. Handum sang US nga kontrolon ukon agawon sa iya mga kribal ang mga merkado kag kuluhaan sang lana, malahalon nga mineral kag iban pa nga rekurso nga kinahanglan sa produksyon. Nakatutok subong ang US sa mga gyera sa Eastern Europre kag Middle East, kag tayuyon nga ginapa-init ang sitwasyon sa Asia paagi sa pagpadako sang presensya sini sa South China Sea kag Pacific Ocean, kag ginasulsolan ang mga alyado sini sa NATO kag Japan nga pabaskugon ang presensyang nabal sa mga nasambit nga kadagatan.

Sa subong, ang imperyalismong US ang nagapanguna nga ginahalinan sang peligro sa paglupok sang mas dalagkuan nga gyera sa lain-lain nga bahin sang kalibutan. Nagasingki nga nagasingki ang pagpamigos sini sa mga pumuluyo nga nagahandum sang pungsodnon nga kahilwayan, ang pagpang-ipit kag pagpasilabot sini sa mga pungsod nga nagapangapin sa sobereniya, kag ang pagpanggarit-garit sini sang gyera agud paluhoron ang mga imperyalistang kasumpong sini kag itib-ong ang kaugalingon bilang bugtong nga superpower sa bug-os nga kalibutan. Tanan nga kontradiksyon nga ini pat-ud nga magasingki pa sa mga magaabot nga tuig sa pagduso ni Trump sang hegemoniya sang imperyalistang US.

Nagakadapat lang nga maghugpong ang mga pumuluyo sang bug-os nga kalibutan, kahiusa ang pumuluyong Amerikano, sa isa ka nagahiliugyon nga prente batuk sa imperyalismong US kag sa mga pabug-at nga patakaran sini sa ekonomiya kag baligyaanay, sa pagpasilabot kag agresyon militar kag sa pagpangsulsol sini sang gyera sa lain-lain nga bahin sang kalibutan.

Sa partikular, dapat militante nga pakigbatuan sang pumuluyong Pilipino ang imperyalismong US kag sa paggamit sini sa Pilipinas bilang dako nga base militar kag lunsaran sang gyera. Dapat ubos kusog nga pakigbatuan sang pumuluyo ang pagpanulsol sini sang armadong kagamo sa South China Sea kag ang pag-ganoy sa Pilipinas sa pakig-gitgitanay sini sa China. Dapat lubos nga ibuyagyag kag batikuson ang papet nga rehimen Marcos sa pagyaob sini sa imperyalismong US.

Sa kasaysayan, mas kinahanglanon subong nga isahon ang malapad nga paghiliusa sang pumuluyong Pilipino, kag sulayon ang tanan nga patag sang pagpakig-away agud agumon ang pungsodnon kag sosyal nga kahilwayan.