Nakaleppas iti kurso nga BA Communications ni Pangolin, 22, iti maysa a pribado nga Unibersidad idiay Southern Tagalog idi Hulyo. Uppat a tawen isuna a kimmayod para iti arapaap na nga agbalin a photojournalist. Lima a bulan kalpasan nga naawat na ti diploma na, awan pay trabaho na. Tapno makasupusop kadagiti gastusen na, immawat isuna kadagiti “komisyon” ken agtrabaho isuna ti mamindua a daras kada lawas kas “chat assistant” iti website ti maysa a kumpanya. Bukod na a gastos ti internet, laptop ken kuryente.
Agganganar laeng isuna ti ₱300-₱600 kada komisyon ken inggana ₱2,000 kas chat assistant” depende iti mailako na a produkto. Saan a regular ti trabaho na, awan benepisio wenno aniaman a kinasigurado ti sinerrek na nga klase ti work-from-home.
Ti kasasaad ni Pangolin ket kadawyan kadagiti mangmangged nga agtutubo. Idi Hulyo, adda iti 1.02 milion o 43% ti kabuklan a bilang dagiti awanan trabaho ket dagiti agtutubo, nga agtawen iti 15-inggana 24, basar iti dinoktor nga estadistika ti reaksyonaryo nga estado. Iti dayta a bulan, inreport ti Philippine Statistics Authority nga 14.8% ti tantos ti disempleyo ti agtutubo, maikumpara iti 4.7%, nga abereyds ti pagilian. Numanpay, 12.1% ti tantos dagiti agtutubo nga awan ti trabaho iti kapada a panawen.
Deka-dekada a nangatngato ti tantos ti disempleyo dagiti agtutubo kumpara ti nailian nga abereyds. Daytoy ket gapu ti kinaawan ti industriya a mangpataud ti naan-anay a trabaho tapno maawat dagiti agtutubo. Ti adda a trabaho iti Pilipinas, no adda man ket pareho a nababa ti kalidad ken temporaryo. Tawen-tawen ket mainaynayon ti bilang da iti dakkel a hukbo nga awanan trabaho.
Agtaltalinaed nga nangato ti tantos ti disempleyo ti agtutubo uray bumasbassit ti bilang ti agtutubo nga maibilang a puersa ti pigsa’t tegged. Iti napalabas a 15 tawen (manipud 2009), nagtinnag inggana 34.4% (manipud 45.6%) dagiti Pilipino nga agtawen 15-24 ti ibilbilang a puwersa ti mangmangged ti pagilian. Kadawyan nga ibagbaga saan a maibilang a puersa ti mangmangged dagiti estudyante wenno agsansanay pay laeng. Ngem iti datos ket agarup 3 milyon kadagiti maibilang a puersa ti mangmangged ket adda iti kategoria a NEET (not in education, employment o training) wenno saanen nga agad-adal, agtrabtrabaho wenno agsansanay. Idi 2022, agarup 4 milyon nga agtutubo ti pinakamarigrigat a pamilya, no sadino 25% dagiti agtutubo ket saan nga ages-eskuela ken saan a makastrek ti trabaho. Idi 2018, maysa iti dua nga agtutubo a babbai, a nakatapog iti hayskul ket NEET. Bulnerable dagitoy nga agtutubo iti nabayag nga dis-empleo ken nakaro a panagrigat.
Numanpaykasta, mayorya kadagiti agtutubo ket adda iti maaw-awagan a dagiti elementary occupation (40%) wenno dagiti trabaho a simple ken de-rutina nga agkasapulan iti pisikal nga panagtrabaho ken minimal a panagsanay. Daytoy ket iti likod ti ibagbaga da a ngimmato ti nadanon nga edukasyon ti adu nga agtutubo gapu ti implementation ti K-12.
Maysa kadagitoy nga agtutubo ket ni Ian, 22 tawen ken taga Sorsogon, nga nagleppas ti K-12 idi 2020. Nagbalin a kualipikado isuna para iti National Certificate Level 1 iti Automotive Servicing ti TESDA. Ngem uppat a tawenen manipud nakapagleppas, nagtalinaed nga arapaap ti kayat na nga agbalin a mekaniko iti maysa a kasa (dakkel a talyer). Gapu ta awan ti kasdiay nga opurtunidad, simrek isuna iti maysa a pabrika nga agpapasueldo ti ₱520 kada aldaw. Kontraktual ken awanan seguridad ken benepisyo.
“Pangkaan lang ti tallo a beses kada aldaw (₱150) ken pangplete a sumrek ken agawid manipud iti trabaho (₱50) ti sueldok kunana. “No ikkaten ti bayad ti balay ken bayad ti danum, agarup awanen ti maipaw-it na iti pamilya.” No mekaniko isuna, maiyannurot ti nalpas na, mabalin a makapastrek koma isuna inggana ₱1000/aldaw.
Kinaawan met laeng iti opurtunidad iti trabaho ti problema ni Shein, nagleppas isuna ti arkitektura idi Oktobre ti maysa a pampubliko nga Unibersidad iti Metro Manila. Tapno maaddaan pastrek, nagorganisa isuna ti maysa nga panaggu-ummong no sadino ket naglako isuna kadagiti inaramid na nga sticker ken ladawan.
Basar iti kurso a nalpas na, kualipikado isunan nga agbalin a junior architect wenno architectural apprentice nga addaan ti entry level a sueldo nga ₱20,000-₱22,000 kada bulan. Ti daytoy a gatad, tantiya na a kabaelannan nga maisina ken biagen ti bukod na. “Awan met pamiliak ngem kayat ko met koma mangted ti alawans ti kabsat ko nga agad-adal pay,” kunana.
